Uit een nieuw onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat 38 procent van de jongeren die maandelijks vapen, niet weet of en hoeveel nicotine hun vape bevat. Daarnaast ervaren jongeren vapen minder snel als verslavend in vergelijking met traditioneel roken. Het Trimbos-instituut noemt deze bevindingen zorgwekkend.
Onbewust van nicotinegehalte
Jongeren tussen de 12 en 25 jaar die regelmatig vapen, doen dit vooral omdat ze het lekker vinden. Vaak hebben ze echter geen idee hoeveel nicotine ze binnenkrijgen. In tegenstelling tot vape-gebruikers, geven jongeren die maandelijks sigaretten roken juist aan dat ze dat doen vanwege de nicotine.
Dat gebrek aan bewustzijn rondom nicotine in vapes is volgens Esther Croes, tabaksexpert bij het Trimbos-instituut, een groot probleem. “Als je eenmaal verslaafd bent aan nicotine, is het heel lastig om daar weer van af te komen,” waarschuwt ze.
Vapen wordt minder snel als verslavend ervaren
Uit het onderzoek blijkt dat jongeren die maandelijks vapen, zich minder vaak verslaafd voelen dan jongeren die sigaretten roken. Slechts 28 procent van de vapers voelt zich verslaafd, tegenover 50 procent van de jongeren die regelmatig roken. Dit kan er volgens het Trimbos-instituut op wijzen dat jongeren de verslavende werking van vapen onderschatten.
Smaakjes als belangrijke motivatie
Naast sociale invloed en nieuwsgierigheid, blijkt de smaak van vapes een grote reden waarom jongeren beginnen met vapen. Bij sigaretten wordt ‘de smaak’ veel minder vaak genoemd als motivatie om te starten met roken.
Hoewel er sinds 2023 een verbod geldt op vapes met smaakjes, waarschuwt het Trimbos-instituut dat deze nog steeds verkrijgbaar zijn via illegale kanalen. Hierdoor blijft het aantrekkelijk voor jongeren om te gaan vapen.
Het instituut benadrukt dat het zorgwekkend is dat jongeren vapen vanwege de smaakjes, omdat dit hen mogelijk in een nicotineverslaving houdt. Toch ervaren ze dit zelf niet altijd als een probleem, waardoor ze zich minder bewust zijn van de risico’s.
Vapen en jongeren: onschuldig of toch gevaarlijk?
Vroeger had je snoepsigaretten, nu is er vapen. En geloof me: waar wij als tieners vooral speelden met nep-rook, is vapen onder jongeren anno nu allesbehalve onschuldig. De gekleurde apparaatjes, de vrolijke smaakjes en de dampwolkjes lijken op het eerste gezicht ongevaarlijk – maar schijn bedriegt. Steeds meer ouders maken zich zorgen. En terecht.
Als moeder van jonge kinderen, maar ook als opvoedliefhebber, wilde ik weten: hoe schadelijk is vapen eigenlijk? Waarom is het zo populair onder jongeren? En belangrijker: wat kun je doen als je kind ermee in aanraking komt? In dit blog duiken we samen in de wereld van vapen en jongeren. Niet om paniek te zaaien, maar om bewustzijn te creëren.
Wat is vapen precies?
Vapen is het inhaleren van damp via een elektronische sigaret (ook wel e-sigaret of vape genoemd). In plaats van tabak wordt er vloeistof verdampt: een zogeheten e-liquid. Die vloeistof bevat vaak nicotine, smaakstoffen én andere chemische stoffen.
De smaakjes zijn eindeloos: van bubblegum tot watermeloen. En dat is ook meteen de reden waarom vapen onder jongeren zo aantrekkelijk is. Het ruikt lekker, het ziet er hip uit en het lijkt minder schadelijk dan een gewone sigaret.
Maar vergis je niet: vapen is verre van onschuldig.
Hoe schadelijk is vapen voor jongeren?
Volgens het Trimbos-instituut is het risico op nicotineverslaving bij jongeren die vapen aanzienlijk. Zelfs e-liquids zonder nicotine kunnen schadelijke stoffen bevatten, zoals propyleenglycol, glycerol en bepaalde aroma’s die bij verhitting schadelijk worden voor de longen.
Een groeiend aantal studies wijst op negatieve effecten van vapen op het ontwikkelen van de hersenen bij tieners. En ja, daar schrok ik ook van. Jongeren zijn vatbaarder voor verslaving omdat hun brein nog in ontwikkeling is – tot ongeveer hun 25e. Vapen kan dus zorgen voor aandachtsproblemen, impulsiviteit én de overstap naar ‘echt’ roken.
En het grootste probleem? Veel jongeren weten dit niet. Ze denken dat het wel meevalt, zeker als ze “alleen af en toe” een trekje nemen.
Waarom is vapen zo populair onder jongeren?
Er zijn een paar duidelijke redenen waarom vapen en jongeren zo vaak samen opduiken:
-
Toegankelijkheid: Je koopt een wegwerp-vape soms gewoon bij de avondwinkel of online zonder leeftijdscontrole.
-
Smaakjes en kleuren: Het lijkt meer op een snoepje dan op een sigaret.
-
Groepsdruk: Als vrienden het doen, is het moeilijk om nee te zeggen.
-
Social media: Influencers en TikTok-video’s waarin vapen wordt geromantiseerd.
Het lijkt hip, onschuldig en cool – precies het recept om pubers te verleiden.
Mijn mening als moeder
Laat ik eerlijk zijn: toen ik hoorde dat een nichtje van 14 aan het vapen was, schrok ik. Ze zag er zo lief en onschuldig uit – en toch had ze een nicotineverslaving zonder dat ze het zelf echt doorhad. Dat raakte me.
Als moeder weet ik dat we onze kinderen niet tegen álles kunnen beschermen. Maar we kunnen ze wél bewust maken. We kunnen het gesprek aangaan, ook als dat ongemakkelijk is. En we kunnen ze leren kritisch te kijken naar groepsdruk en sociale media.
Vapen lijkt onschuldig, maar dat is het niet. En ik wil dat mijn kind dat van míj hoort, voordat hij het zelf ontdekt op een schoolplein.
Wat kun je als ouder doen?
Gelukkig kunnen we als ouders wel degelijk invloed uitoefenen. Hier zijn enkele praktische tips:
-
Wees open: Vraag of je kind wel eens van vapen heeft gehoord, en wat hij/zij ervan vindt. Begin met luisteren, niet met oordelen.
-
Bied informatie: Vertel op een rustige, feitelijke manier wat de risico’s zijn. Gebruik betrouwbare bronnen zoals Trimbos.nl.
-
Wees duidelijk over je grenzen: Kinderen hebben behoefte aan kaders. Geef aan waarom jij vapen niet goedkeurt.
-
Wees een voorbeeld: Rook of vape je zelf? Dan is stoppen het krachtigste signaal dat je kunt geven.
-
Blijf in gesprek: Eén keer praten is niet genoeg. Herhaal het, blijf betrokken, blijf bereikbaar.
De cijfers liegen niet
In 2023 gaf 22% van de 16-jarige scholieren aan wel eens een e-sigaret te hebben gebruikt. Dat is schrikbarend hoog. En ja: ook kinderen van 12 en 13 duiken al op in deze statistieken.
De overheid heeft inmiddels regels aangescherpt: smaakjes zijn verboden, er geldt een verkoopverbod onder de 18 en promotie op social media is niet toegestaan. Maar in de praktijk glipt er nog veel tussendoor. Daarom is de rol van ouders zó belangrijk.
Laat van je horen
We kunnen vapen niet verbannen uit het leven van onze tieners, maar we kunnen ze wel leren om er bewust mee om te gaan. Door vragen te stellen, door aanwezig te zijn – en door informatie op een begrijpelijke manier te delen.
Heeft jouw kind ooit iets gezegd over vapen? Of heb je tips om het onderwerp bespreekbaar te maken? Deel je ervaring op onze socials of stuur een DM. Samen maken we opvoeden net een beetje makkelijker.
Bron: nu.nl
