Opvoeden vroeger vs. nu: opvoeden is door de jaren heen flink veranderd. Waar moeders in de jaren ‘60 en ‘70 hun kinderen met een gerust hart lieten buitenspelen tot het donker werd, waren de jaren ‘80 en ‘90 het tijdperk van de eerste spelcomputers en kwamen in de jaren 2000 en daarna de smartphones en tablets om de hoek kijken. Regels, gewoonten en opvoedstijlen zijn in elke generatie weer anders. Herken jij deze opvoedverschillen tussen toen en nu?
1. Van streng luisteren naar onderhandelen
In de jaren ‘60 en ‘70 was er in de meeste gezinnen geen ruimte voor onderhandeling. Kinderen moesten luisteren naar hun ouders, en tegenspraak werd niet gewaardeerd. ‘Omdat ik het zeg’ was een argument dat volstond. Kinderen respecteerden (of vreesden) hun ouders, en opvoeden was vooral een kwestie van gehoorzaamheid afdwingen.
In de jaren ‘80 en ‘90 werd dit iets soepeler. Ouders begonnen meer uitleg te geven en af en toe mocht je best je mening geven, maar uiteindelijk bleef de ouder de baas.
Nu draait opvoeden veel meer om overleg en begrip. Ouders nemen hun kinderen serieus en willen ze laten inzien waarom regels er zijn. Grenzen stellen is nog steeds belangrijk, maar het draait meer om opvoeden met respect en dialoog dan om autoriteit.
2. Buitenspelen zonder toezicht vs. geplande speelafspraken
Als je in de jaren ‘60 of ‘70 opgroeide, was buitenspelen vanzelfsprekend. Je fietste kilometers ver zonder dat je moeder wist waar je precies was. Hutten bouwen in het bos, slootje springen, knikkeren op het plein, het gebeurde allemaal zonder dat er een volwassene in de buurt was.
In de jaren ‘80 en ‘90 was dat nog steeds zo, maar de komst van televisie en computers zorgde ervoor dat kinderen ook vaker binnen speelden. Toch was het nog steeds normaal om urenlang buiten te zijn en pas terug te komen als de straatlantaarns aangingen.
Nu is dat anders. Speelafspraken worden gepland en ouders willen vaak weten waar hun kind precies is. Kinderen spelen minder vaak zonder toezicht buiten, en schermen vormen een grote concurrent voor de ouderwetse buitenpret.
3. Schermen: van geen tv tot smartphones overal
Kinderen in de jaren ‘60 en ‘70 groeiden op zonder televisie of met hooguit een zwart-wit tv met een paar kanalen. De eerste generatie die echt met televisie opgroeide, waren de kinderen van de jaren ‘80 en ‘90. Maar ook toen moest je wachten tot je favoriete programma begon en zaten er nog duidelijke grenzen aan schermtijd.
Vanaf de jaren 2000 veranderde dat drastisch. Kinderen van nu kunnen 24/7 video’s kijken, games spelen en met vrienden chatten. Ouders moeten bewuster omgaan met schermtijd en zich bezighouden met online veiligheid, iets waar voorgaande generaties zich niet druk over hoefden te maken.
4. Van klap op de billen naar time-outs en gesprekken
In de jaren ‘60 en ‘70 was een corrigerende tik normaal. Ouders en leraren gebruikten fysieke straffen om kinderen in het gareel te houden. Dat veranderde in de loop van de jaren ‘80 en ‘90. Hoewel een tik toen nog voorkwam, begonnen steeds meer mensen het als ouderwets en onnodig te zien.
Tegenwoordig ligt de nadruk op positieve opvoeding. Ouders kiezen voor time-outs, uitleg en het benoemen van emoties. Straffen gebeurt op een meer psychologische manier, waarbij het kind leert over consequenties in plaats van alleen bang te zijn voor straf.
5. Eten: van simpel en voedzaam naar gezond en gevarieerd
In de jaren ‘60 en ‘70 bestond een gemiddeld Nederlands bord uit aardappelen, groente en vlees. Tussendoor was er witbrood met suiker of een plak ontbijtkoek. Kinderen moesten hun bord leegeten, en ‘lust ik niet’ was geen optie.
In de jaren ‘80 en ‘90 kwamen er meer bewerkte producten op tafel, zoals pakjes en zakjes en de opkomst van fastfood. Maar de regel bleef vaak hetzelfde: je at wat de pot schafte.
Nu wordt voeding steeds bewuster gekozen. Biologisch, suikervrij en gezond eten zijn belangrijker dan ooit, en veel ouders houden rekening met allergieën, vegetarische of veganistische opties en variatie. Kinderen mogen vaker aangeven wat ze wel en niet willen eten.
6. School en huiswerk: van zelfstandigheid naar betrokken ouders
Vroeger waren ouders minder betrokken bij schoolwerk. In de jaren ‘60 en ‘70 werd je geacht je huiswerk zelf te maken, en als je een slecht cijfer haalde, was dat jouw probleem. Leerkrachten hadden meer autoriteit en ouders vertrouwden op hun oordeel.
In de jaren ‘80 en ‘90 kwamen er ouderavonden en begon er iets meer betrokkenheid te ontstaan, maar nog steeds waren de verwachtingen dat je als kind je eigen verantwoordelijkheid nam.
Nu zitten ouders er veel meer bovenop. Huiswerk wordt samen gemaakt, er is veel contact met de leerkracht via apps, en ouders verwachten inspraak in het onderwijs van hun kind.
7. Trakteren op school: van snoep naar gezond
Wie in de jaren ‘60 tot ‘90 op school jarig was, trakteerde gewoon op snoep. Spekken, lolly’s of zakjes chips waren de norm. Niemand keek daar raar van op.
Nu zijn de meeste scholen strenger: traktaties moeten gezond zijn. Denk aan fruitspiesjes, popcorn of een kleine speelgoedtraktatie. Hoewel dit beter is voor de gezondheid, missen veel ouders (en kinderen) stiekem de ouderwetse snoeptraktaties wel een beetje.
8. Zelfstandigheid: vroeger sneller op eigen benen
In de jaren ‘60 en ‘70 moesten kinderen al vroeg verantwoordelijkheid nemen. Ze hielpen in huis, pasten op jongere broertjes en zusjes en mochten vaak al op jonge leeftijd zelfstandig naar school.
In de jaren ‘80 en ‘90 was dat nog steeds zo, maar werd het al iets losser. Toch werd je nog steeds snel geacht zelfstandig te zijn.
Nu is dat anders. Ouders begeleiden hun kinderen langer en lossen meer voor hen op. Kinderen worden later zelfstandig en mogen minder snel dingen alleen doen, zoals fietsen naar school of zelf hun problemen oplossen.
Was opvoeden vroeger makkelijker?
Opvoeden is altijd een uitdaging geweest, of je nu in de jaren ‘60, ‘80 of nu leeft. Vroeger was er minder afleiding, minder regels en meer vrijheid. Kinderen leerden sneller zelfstandig zijn. Maar er was ook minder aandacht voor gevoelens, minder bewustzijn over opvoedmethodes en minder betrokkenheid van ouders bij school en ontwikkeling.
Wat denk jij? Was opvoeden vroeger makkelijker of juist niet? Deel je ervaringen in de reacties!
Lees hier meer over opvoeden.
