De afgelopen tien jaar is de schermtijd van kinderen tussen de 0 en 10 jaar drastisch toegenomen. In veel gevallen is de schermtijd zelfs verdubbeld. Experts maken zich zorgen over de verslavende effecten van het kijken naar filmpjes, vooral door jonge kinderen. Een recent onderzoek van Tilburg University, uitgevoerd in samenwerking met consumentenplatform Kassa, wijst op de grote invloed van de inhoud van tv content van wat kinderen kijken.
Onderzoek naar het effect van schermtijd op jonge kinderen
In het kader van het onderzoek werden vier ouders met hun peuters (tussen de 2 en 4 jaar) uitgenodigd bij Tilburg University. Ze werden begeleid door babybreinspecialist Marion van den Heuvel en kinderpsychiater Theo Compernolle. De ouders en kinderen speelden in de gang, waarna ze één voor één naar een speciale kamer gingen om via een scherm geobserveerd te worden.
Hoe kinderen reageren op schermtijd
De peuters begonnen het experiment door met hun favoriete speelgoed te spelen, samen met hun ouders. Zodra een tablet werd ingeschakeld, legden de kinderen het speelgoed direct neer en richtten al hun aandacht op het scherm. Programma’s zoals Nijntje, Tik Tak en de Teletubbies kregen daarbij de volledige focus van de kinderen.
Volgens Van den Heuvel is dit gedrag begrijpelijk: “Deze filmpjes zijn geschikt voor jonge kinderen. Ze kunnen tijdens het kijken nog met hun ouders communiceren.” Na afloop van de filmpjes pakten drie van de vier kinderen weer hun speelgoed op. Maar een van de jongens begon te huilen en smeekte om meer Tik Tak, wat volgens Van den Heuvel wijst op een verslavend effect.
Verslavende effecten van schermtijd: Wat je moet weten
Wanneer de kinderen een aflevering van populaire programma’s zoals Paw Patrol of Cocomelon keken, veranderde de situatie drastisch. Deze programma’s worden door Kijkwijzer voor alle leeftijden geschikt geacht, maar de deskundigen zijn het daar niet mee eens. Van den Heuvel legt uit: “De verhaallijnen zijn vaak te complex, de beelden flitsen te snel voorbij en het programma heeft geen duidelijk einde.”
Een 2-jarig jongetje dat Cocomelon keek, reageerde niet meer op zijn vader en staarde gefascineerd naar het scherm. Van den Heuvel: “Als een kind niet meer reageert, weet je dat de inhoud te intens is. Hij gebruikt al zijn hersencapaciteit om het te volgen.” Compernolle voegt hieraan toe dat dit gedrag kan worden gezien als het begin van een verslaving: “Dit is het begin van een verslaving. De content is ontworpen om kinderen aan het scherm vast te houden.”
Wanneer zijn programma’s geschikt voor jonge kinderen?
Van den Heuvel adviseert dat programma’s zoals Paw Patrol geschikt kunnen zijn voor kinderen vanaf 5-6 jaar, afhankelijk van het kind en zijn sensitiviteit. Als een kind boos wordt of niet kan reageren wanneer de tablet uitgaat, kan dat duiden op een te intens programma.
Wat Cocomelon betreft, stelt Van den Heuvel: “Dit bedrijf maakt programma’s die zo verslavend mogelijk zijn, zodat kinderen zo lang mogelijk blijven kijken. Mijn mening is dat er geen geschikte leeftijd is voor dit soort programma’s.”
Schermtijd en het begin van verslaving
Wanneer de schermtijd voorbij was, reageerden drie van de vier peuters met boosheid en verdriet. Ze klampten zich vast aan de tablet, wat duidelijk wijst op een verslavend effect. Compernolle benadrukt dit als een zorgwekkend patroon: “Dit gedrag toont aan dat kinderen gevoelig zijn voor verslaving aan schermtijd.
Wat is het effect van schermtijd op jonge kinderen?
Van den Heuvel maakt zich grote zorgen over het gebruik van schermen door jonge kinderen: “Onderzoek toont aan dat kinderen tot 3 jaar nauwelijks iets leren van schermtijd. In plaats van leren, raken ze overprikkeld, slapen slecht en ontwikkelen ze zich op een manier die hen klaarstoomt voor een leven achter het scherm.” Wanneer ouders samen met hun kinderen kijken, kan schermtijd wel educatief zijn, maar vaak wordt de tablet of tv ingezet als oppas, terwijl ouders andere taken uitvoeren.
Bewust omgaan met schermtijd
Het onderzoek onderstreept het belang van bewust gebruik van schermtijd en het letten op de inhoud die kinderen consumeren. Schermtijd is niet per se schadelijk, maar de inhoud kan grote gevolgen hebben voor de ontwikkeling van kinderen, vooral als ze te jong zijn voor bepaalde programma’s. Het is belangrijk dat ouders kiezen voor programma’s die geschikt zijn voor de leeftijd van hun kinderen en dat ze samen met hen kijken om zo de leerervaring te bevorderen.
Welke filmpjes zijn geschikt? De filmpjes waarvan de kinderen tijdens het kijken van de filmpjes nog kunnen communiceren met hun ouders zijn geschikt voor kinderen. Als een kind boos wordt of niet kan reageren wanneer de tablet uitgaat, kan dat ook duiden op een te intens programma. Het advies voor kinderen tot twee jaar is geen TV en het advies voor kinderen tot vijf jaar is 1 uur per dag.
Bronnen: Tilburg University en KASSA
Wat voor programma’s laat jij je kinderen kijken en hoe ga jij om met hun schermtijd? Deel je ervaringen in de reacties!
