Het RS-virus (Respiratoir Syncytieel Virus) is een veelvoorkomende oorzaak van verkoudheid, maar kan bij baby’s en kwetsbare groepen ernstige gevolgen hebben. In Europa wordt maar liefst 1 op de 56 baby’s tijdens het eerste levensjaar in het ziekenhuis opgenomen met het RS-virus. Toch hebben veel ouders er nog nooit van gehoord. Hoog tijd om alle belangrijke feiten op een rij te zetten.
Het RS-virus is overal en zeer besmettelijk
Het RS-virus is het meest voorkomende verkoudheidsvirus bij jonge kinderen. Vrijwel elk kind krijgt het binnen de eerste twee levensjaren, meestal zonder ernstige gevolgen. De symptomen lijken op een gewone verkoudheid: een loopneus, hoesten, rode wangen en soms lichte koorts.
Toch kan het virus in sommige gevallen doorslaan naar de luchtwegen en luchtweginfecties veroorzaken, vooral bij jonge baby’s en kwetsbare ouderen. Als er twijfel is over de ernst van de klachten, is het altijd verstandig om een arts te raadplegen.
Waarom is het RS-virus soms gevaarlijk
Bij volwassenen en oudere kinderen veroorzaakt het RS-virus meestal niets meer dan een verkoudheid. Bij pasgeborenen, baby’s jonger dan drie maanden en kinderen met een zwakke gezondheid kan het echter leiden tot ernstige complicaties zoals bronchitis of een longontsteking.
Wereldwijd overlijden jaarlijks ongeveer 700 baby’s aan de gevolgen van het RS-virus. In Nederland komt dit zelden voor, maar ziekenhuisopnames zijn niet ongebruikelijk. De meeste RS-infecties komen voor in de herfst- en wintermaanden, maar het virus kan ook in de zomer actief zijn.
Vooral te vroeg geboren baby’s lopen risico
Niet alle baby’s worden even ziek van het RS-virus. Het grootste risico lopen baby’s die:
- Jonger zijn dan drie maanden
- Te vroeg geboren zijn, voor 37 weken zwangerschap
- Een aangeboren hartafwijking of een ernstige longziekte hebben
- Downsyndroom hebben
Bij deze kwetsbare groepen kan het RS-virus sneller omslaan in ademhalingsproblemen en tot een ziekenhuisopname leiden.
Hoe herken je een ernstige RS-infectie
Bij de meeste baby’s blijft het virus beperkt tot een flinke verkoudheid. Soms kan het zich echter snel ontwikkelen tot een ernstige infectie. Let op de volgende signalen:
- Snelle of moeilijke ademhaling, soms met piepgeluiden
- Benauwdheid of moeite met ademhalen
- Hoesten in combinatie met een grauwe of bleke huid
- Minder drinken of eten, snel moe bij inspanning zoals de fles drinken
- Intrekkende borstkas bij het ademen, wat wijst op ademnood
- Tekenen van uitdroging, zoals geen natte luier in twaalf uur of huilen zonder tranen
Als een baby een of meerdere van deze symptomen vertoont, is het belangrijk om direct contact op te nemen met de huisarts of spoedeisende hulp.
Hoe besmettelijk is het RS-virus
Het RS-virus verspreidt zich snel via hoesten, niezen en praten. Het virus kan buiten het lichaam uren overleven en wordt overgedragen via handen, speelgoed en oppervlakken. Hygiëne speelt een belangrijke rol in het beperken van verspreiding:
- Handen regelmatig wassen, vooral na contact met verkouden mensen
- Speelgoed en oppervlakken in huis schoonmaken
- Contact vermijden tussen jonge baby’s en mensen met een flinke verkoudheid
- Het huis goed ventileren door dagelijks ramen en deuren open te zetten
Wat kun je doen als je baby het RS-virus heeft
Er bestaat geen medicijn tegen het RS-virus. Wanneer een baby besmet raakt, is het vooral belangrijk om de symptomen te verlichten en de baby goed in de gaten te houden.
- De neus regelmatig spoelen met een zoutoplossing om het ademen te vergemakkelijken
- Voldoende vocht geven en vaker kleine beetjes voeding aanbieden
- De lucht in huis niet te droog maken, bijvoorbeeld door een bakje water op de verwarming te zetten
- Goed monitoren en bij twijfel altijd een arts raadplegen
Nieuwe vaccins tegen het RS-virus
Vanaf het najaar van 2025 wordt een vaccinatie tegen het RS-virus opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Baby’s kunnen deze prik krijgen in hun eerste levensjaar.
Daarnaast kunnen zwangere vrouwen zichzelf en hun ongeboren baby beschermen met een RSV-prik. Dit vaccin, Abrysvo, kan tussen de 24e en 36e week van de zwangerschap worden toegediend. De baby is dan tot zes maanden na de geboorte beschermd tegen een ernstige RS-infectie. Dit vaccin is momenteel alleen op eigen kosten beschikbaar en kost 180 euro. Het is verkrijgbaar via de huisarts of GGD.
Voorkomen is beter dan genezen
Hoewel het RS-virus niet altijd te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen de kans op besmetting verkleinen:
- Contact vermijden met zieke mensen
- Extra aandacht besteden aan hygiëne en handen wassen
- Speelgoed en oppervlakken schoonhouden
- Het huis goed ventileren
- Blootstelling aan sigarettenrook en andere schadelijke stoffen voorkomen
Door goed op de signalen te letten en preventieve maatregelen te nemen, kunnen ouders hun baby zo goed mogelijk beschermen. Bij twijfel is het altijd verstandig om een arts te raadplegen.
Lees meer over baby
