Veel aanstaande ouders fantaseren over hun toekomstige kind. Sommigen hopen stiekem op een jongen, anderen op een meisje. Maar wat als die langgekoesterde wens niet uitkomt? In Nederland komt het soms voor dat een zwangerschap wordt afgebroken vanwege het geslacht van de baby. Dit blijkt uit een onderzoek van de makers van de EO-podcast De Koningswens, waarin meer dan 70 verloskundigenpraktijken en 50 verloskundigen zijn bevraagd hoevaak een zwangerschap afbreken gebeurt.
Van de ondervraagde verloskundigen gaven 15 aan dat ze weleens ouders hebben meegemaakt die hun zwangerschap beëindigden omdat het geslacht niet overeenkwam met hun voorkeur. Hoewel de meeste verloskundigen dit slechts een enkele keer hadden meegemaakt, zagen sommigen het vaker gebeuren. Maar hoe vaak komt het écht voor? En is dit een zorgwekkende trend?
Hoe vaak gebeurt het in Nederland?
Verloskundige en echoscopist Karlijn Draaisma, die deelnam aan het onderzoek, benadrukt dat het lastig is om een exact cijfer te noemen. “Ik denk niet dat zwangerschappen steeds vaker worden afgebroken vanwege het geslacht. Het komt waarschijnlijk sporadisch voor, maar het blijft een lastig meetbaar onderwerp. Niet iedereen is hier open over,” zegt ze.
Draaisma werkt in Amsterdam en heeft in haar vijftien jaar als verloskundige slechts twee keer meegemaakt dat een ouder hier eerlijk over was. “Sinds ik zelf echo’s maak, heb ik nog nooit meegemaakt dat iemand expliciet aangaf dat ze een abortus overwegen vanwege het geslacht van de baby.” Dit suggereert dat het vaker voorkomt dan gerapporteerd wordt, maar het blijft een gevoelig en moeilijk bespreekbaar onderwerp.
Wetgeving en ethische grenzen
De Nederlandse overheid heeft duidelijke regels opgesteld om te voorkomen dat ouders op basis van het geslacht van hun baby een zwangerschap afbreken. Zo wordt bij de NIPT-test (de Niet-Invasieve Prenatale Test) geen geslachtsbepaling gedaan. Ook mag bij de 13-wekenecho in principe het geslacht niet worden doorgegeven.
Deze regelgeving is bewust ingesteld om misbruik van medische testen te voorkomen. Karlijn Draaisma legt uit: “Deze onderzoeken zijn er om medische redenen, bijvoorbeeld om erfelijke aandoeningen op te sporen. Ze zijn niet bedoeld om te bepalen of je de zwangerschap wilt behouden op basis van het geslacht van de baby.”
Desondanks is het in Nederland wettelijk toegestaan om tot 24 weken zwangerschap een abortus te laten uitvoeren, zonder dat een reden opgegeven hoeft te worden. De Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) benadrukt dat het uiteindelijk aan de zwangere zelf is om te beslissen. “Cliënten die twijfelen over het voortzetten van de zwangerschap worden doorverwezen naar Fiom, het expertisecentrum voor ongewenste zwangerschappen, of een abortuskliniek.”
De invloed van pretecho’s
Door de steeds verder ontwikkelende echo-apparatuur kunnen ouders al in een vroeg stadium het geslacht van hun baby achterhalen. Waar zij vroeger moesten wachten op de medische 20-wekenecho, zijn er nu pretecho’s die het geslacht soms al vanaf 13 weken kunnen bepalen.
Karlijn Draaisma is niet per se tegen pretecho’s, maar waarschuwt voor de risico’s: “Ik begrijp goed dat ouders een extra moment willen om hun baby te zien, maar veel mensen weten niet dat een pretecho géén medische controle is. Iedereen kan in principe een pretecho maken; er is geen medische opleiding voor nodig.” Daarom adviseert ze om altijd te kiezen voor een betrouwbaar echocentrum met goed opgeleide specialisten.
Een zorgwekkende ontwikkeling?
De vraag blijft of het een zorgelijke ontwikkeling is dat sommige ouders een zwangerschap afbreken vanwege het geslacht van hun kind. In landen zoals India en China is gender-selectieve abortus een bekend maatschappelijk probleem, waar in sommige regio’s jongens worden verkozen boven meisjes. In Nederland lijkt het vooralsnog om een klein aantal gevallen te gaan.
Volgens Karlijn Draaisma moeten we ons hier desondanks bewust van blijven. “Het is ethisch gezien een moeilijk onderwerp. Ouders hebben in Nederland het recht om een zwangerschap af te breken, maar als dit structureel gebeurt vanwege genderpreferentie, dan roept dat vragen op.”
Hoewel de huidige wetgeving en medische protocollen voorkomen dat geslachtsselectie gemakkelijk plaatsvindt, is het fenomeen niet volledig uitgesloten. Daarom is het belangrijk om in gesprek te blijven over dit onderwerp en te blijven onderzoeken hoe vaak dit echt voorkomt.
Is dit een zorgelijke trend of mag deze keuze gemaakt worden?
Hoewel er signalen zijn dat sommige ouders een zwangerschap beëindigen op basis van het geslacht, blijft het lastig te meten hoe vaak dit voorkomt in Nederland. De wetgeving en medische ethiek zetten duidelijke grenzen, maar de opkomst van pretecho’s kan ouders in een vroeg stadium informatie geven over het geslacht van hun baby.
Is dit een zorgelijke ontwikkeling? Dat blijft een ethische discussie. In Nederland is abortus een keuze die een vrouw zelf mag maken, maar als die keuze steeds vaker beïnvloed wordt door genderpreferentie, kan dat op lange termijn vragen oproepen. Voor nu blijft het een gevoelig onderwerp waar verloskundigen en echoscopisten alert op blijven.
Lees hier meer over zwangerschap.
