Je hebt alles geprobeerd. Ovulatietesten, gezond eten, timing tot op de seconde. En dan hoor je ineens: het ligt waarschijnlijk aan zijn zaadkwaliteit. BAM. Een ongemakkelijk onderwerp, en al helemaal als het gaat om traag zaad en zwanger worden. Toch is het iets waar meer stellen mee te maken krijgen dan je denkt en het is absoluut iets waar je over mag praten.
Laten we eerlijk zijn: vruchtbaarheidsproblemen worden nog te vaak neergelegd bij vrouwen. Maar wist je dat bij ongeveer 30 tot 40 procent van de stellen de oorzaak (deels) bij de man ligt? En dan gaat het vaak om, jawel, traag zaad.
Wat is traag zaad eigenlijk?
Bij een zaadanalyse (spermaonderzoek) wordt gekeken naar drie dingen: de hoeveelheid spermacellen, de vorm ervan en hoe snel en beweeglijk ze zijn. Als er sprake is van traag zaad, bewegen de zaadcellen niet snel of efficiënt genoeg om een eicel te bereiken.
En ja, dan wordt traag zaad en zwanger worden ineens een stuk ingewikkelder. Maar ingewikkeld is niet hetzelfde als onmogelijk!
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is ‘traag’ als minder dan 40% van de zaadcellen beweegt, en minder dan 32% goed vooruitzwemt. Bij een lichte afwijking kun je alsnog spontaan zwanger worden, maar bij ernstiger vormen is medische hulp nodig.
Mijn kijk op traag zaad en zwanger worden
Toen wij hoorden dat er sprake was van traag zaad, voelde het als een klap in het gezicht. We waren al maanden — wat zeg ik, jaren, bezig. En ineens kwam er een duidelijke oorzaak aan het licht. We waren opgelucht dat er eindelijk iets gevonden werd, maar ook verdrietig: waarom wij?
Wat ik wil meegeven aan andere vrouwen: neem dit soort uitslagen niet persoonlijk. Jullie zijn samen een team. En ook al komt het ‘probleem’ misschien van zijn kant, het is júllie traject. Traag zaad en daardoor nog niet zwanger kunnen worden is geen persoonlijke mislukking, het is gewoon iets wat aangepakt moet worden. En gelukkig zijn er tegenwoordig heel veel manieren om dat te doen.
Van IUI (inseminatie) tot IVF of ICSI: elk traject is anders, maar het doel is hetzelfde. Laat je goed begeleiden, stel vragen, en durf ook te voelen wat je voelt. Verdriet, frustratie, hoop, het hoort er allemaal bij.
Behandelopties bij traag zaad
De medische wereld staat gelukkig niet stil. Als jij of je partner te maken hebt met traag zaad en zwanger worden lastig blijkt, zijn er verschillende mogelijkheden:
- Leefstijl aanpassen: minder alcohol, stoppen met roken, gezonder eten en meer beweging kunnen binnen 3 tot 6 maanden al effect hebben op de zaadkwaliteit.
- Hormoontherapie: als er een hormonale oorzaak is, kan medicatie helpen.
- Inseminatie (IUI): het zaad wordt direct ingebracht in de baarmoeder op het juiste moment.
- IVF of ICSI: bij ICSI wordt één goede zaadcel geselecteerd en direct geïnjecteerd in de eicel.
Soms is het mogelijk om met een paar kleine aanpassingen al verschil te maken. Het duurt namelijk ongeveer 70 dagen voor een zaadcel wordt ‘gemaakt’. Wat je vandaag doet, zie je dus pas over twee à drie maanden terug in een zaadanalyse.
Wat kun je zelf doen?
Naast de medische route zijn er ook dingen die je zélf kunt aanpakken als je te maken hebt met traag zaad en zwanger worden. Denk aan:
- Dagelijks een multivitamine met zink, selenium en foliumzuur
- Vermijden van hitte (zoals laptops op schoot of hete douches)
- Gezonde BMI aanhouden
- Stress zoveel mogelijk verminderen
En ja, praten helpt ook. Want niets is zo zwaar als het gevoel dat je dit in stilte moet dragen. Spreek erover met je partner, met vriendinnen, of met andere wensouders die hetzelfde meemaken. Je bent echt niet alleen in dit verhaal.
Eerlijk is eerlijk. Het is niet altijd makkelijk
Traag zaad en zwanger worden is zo’n onderwerp dat je niet op verjaardagen bespreekt. Maar dat zouden we eigenlijk wél moeten doen. Want door het stilzwijgen blijft het een taboe. Terwijl het gewoon een medische realiteit is — en eentje waar goede oplossingen voor bestaan.
Misschien duurt het wat langer. Misschien is de route anders dan je had gehoopt. Maar moeder worden kan op zoveel manieren. Geef je droom niet zomaar op.
Laat van je horen
Heb jij ook ervaring met traag zaad en zwanger worden? Zit je midden in een traject, of heb je juist hoopgevende tips voor andere wensouders? Deel je verhaal op onze socials, jouw openheid kan net dat steuntje in de rug zijn voor een ander.
lees meer over zwanger worden
