Bijvoeding ofwel de oefenhapjes is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van een baby. Ouders krijgen veel tegenstrijdige adviezen over wanneer en hoe ze moeten beginnen met vaste voeding. Moet je starten met gepureerd eten of juist stukjes aanbieden? Is het beter om direct granen te geven of te beginnen met groente en fruit? En hoe zit het met allergieën en gezonde voeding anno 2025? Dit artikel scheidt feiten van fabels en biedt inzichten in de beste keuzes voor je baby.
Wanneer begin je met oefenhapjes?
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Voedingscentrum is de aanbevolen leeftijd voor het introduceren van vaste voeding zes maanden. Tot die tijd krijgen baby’s alle benodigde voedingsstoffen uit moedermelk of flesvoeding. Rond zes maanden ontwikkelen baby’s de motorische vaardigheden die nodig zijn om voedsel veilig door te slikken. Ze kunnen dan beter rechtop zitten, tonen interesse in eten en hebben minder sterke tongreflexen die voedsel uit de mond duwen.
Sommige artsen adviseren om al vanaf vier maanden met bijvoeding te beginnen, vooral bij baby’s met een verhoogd risico op allergieën. Echter, het spijsverteringsstelsel van jonge baby’s is nog niet volledig ontwikkeld, waardoor te vroege introductie van voeding kan leiden tot darmproblemen of een verhoogd risico op overgewicht.
Hoe start je op de beste manier met de oefenhapjes en vaste voeding?
Er zijn twee populaire methodes om bijvoeding te introduceren:
De traditionele methode – Hierbij start je met gepureerde groenten en fruit, en bouw je langzaam op naar grovere structuren. Dit geeft ouders meer controle over de hoeveelheid die een baby binnenkrijgt.
Baby-led weaning (BLW) – Dit houdt in dat een baby vanaf het begin zelf eet en zachte stukjes voedsel pakt en proeft. Dit stimuleert de fijne motoriek en leert baby’s beter kauwen en slikken.
Welke methode je kiest, hangt af van je voorkeur en de behoeften van je kind. Het belangrijkste is om voeding stapsgewijs te introduceren en goed te letten op signalen van je baby.
Hoe start je met oefenhapjes?
Voordat een baby echt begint met vaste voeding, kun je vanaf vier tot zes maanden starten met oefenhapjes. Dit zijn kleine porties gepureerde groenten, fruit of andere zachte voeding die puur bedoeld zijn om je baby te laten wennen aan nieuwe smaken en structuren, niet als vervanging van borst- of flesvoeding.
Zo pak je het aan:
- Begin met één hapje per dag: Kies een moment waarop je baby ontspannen en alert is, bijvoorbeeld na een voeding wanneer de ergste honger weg is.
- Start met groente: Begin met zachte smaken zoals wortel, courgette of pompoen. Dit helpt om een voorkeur voor hartige smaken te ontwikkelen in plaats van enkel zoet fruit.
- Bouw rustig op: Na een paar dagen kun je variëren met andere groenten en fruit. Later kun je ook andere voedingsmiddelen introduceren, zoals havermout, vis of ei.
- Laat je baby wennen aan de structuur: Eerst geef je fijngemalen of gepureerde voeding, maar naarmate je baby beter leert kauwen, kun je overgaan op geprakte en later stukjes voedsel.
Hoeveel oefenhapjes naast borst- of flesvoeding?
De eerste maanden blijven borst- of flesvoeding de belangrijkste voedingsbron. Oefenhapjes zijn een aanvulling en hoeven niet in grote hoeveelheden gegeven te worden.
Week 1-2: Begin met een paar lepeltjes per dag.
Week 3-4: Geef 2-3 keer per dag een klein hapje (een paar theelepels).
Na 6 maanden: Langzaam opbouwen naar drie vaste eetmomenten per dag, waarbij je baby steeds iets meer eet.
Het belangrijkste is om de signalen van je baby te volgen. Sommige baby’s pakken het snel op en willen meer eten, terwijl anderen tijd nodig hebben om te wennen.
Fabels en feiten over bijvoeding
Fabel: Je moet beginnen met rijstebloem of granen
Veel ouders starten met rijstebloem in de fles, maar dit biedt weinig voedingswaarde. Groenten en fruit bevatten veel meer vitamines en vezels en zijn een betere eerste keuze.
Fabel: Baby’s mogen geen allergenen eten
Vroeger werd gedacht dat allergenen zoals pinda’s, ei en vis beter uitgesteld konden worden. Nu blijkt dat een vroege introductie (rond 6 maanden) juist helpt om allergieën te voorkomen.
Feit: Variatie is essentieel
Hoe meer smaken en structuren een baby leert kennen, hoe makkelijker het later wordt om een gevarieerd en gezond eetpatroon te ontwikkelen.
Gezonde voeding anno 2025: waar moet je op letten?
De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor de kwaliteit van voeding en de invloed van milieu en bewerking op onze gezondheid. Dit geldt ook voor babyvoeding.
Biologische producten: Biologische groente en fruit bevatten minder pesticiden en zware metalen, wat beter is voor de nog kwetsbare darmen en organen van een baby.
Verborgen suikers: Veel kant-en-klare babyhapjes en tussendoortjes bevatten verborgen suikers, zelfs in ‘gezonde’ producten. Zelf vers eten maken is daarom vaak de betere keuze.
Bewerkte voeding vermijden: Voeding uit pakjes en potjes bevat vaak conserveermiddelen en onnodige toevoegingen. Verse producten behouden meer voedingsstoffen en helpen bij de smaakontwikkeling.
Duurzame keuzes: Steeds meer ouders kiezen voor lokaal en seizoensgebonden voedsel om de ecologische voetafdruk te verkleinen en kinderen kennis te laten maken met pure smaken.
Hoe ging het vroeger met babyvoeding?
Vroeger kregen baby’s vaak al vroeg vast voedsel, soms zelfs voor de leeftijd van drie maanden. In sommige culturen werd brood gedoopt in melk gegeven, of kregen baby’s pap op basis van tarwe of rijst. Groente- en fruitprakjes werden vaak met de hand geperst of fijngemaakt, lang voordat er kant-en-klare potjes beschikbaar waren.
Ook was het gebruikelijk dat baby’s met de pot mee aten zodra ze oud genoeg waren. In tegenstelling tot nu, waar we letten op zout- en suikerinname, kregen baby’s toen vaak een klein hapje van wat het gezin at. Dit zorgde ervoor dat ze sneller gewend raakten aan verschillende smaken en texturen.
Tegenwoordig weten we meer over de impact van voeding op de lange termijn, en kiezen steeds meer ouders bewust voor onbewerkte, pure voeding. Toch valt er iets te zeggen voor de ontspannen manier waarop baby’s vroeger gewoon mee aten, zonder strikte schema’s of voedingsrichtlijnen.
Oefenhapjes een mijlpaal voor je kind
De oefenhapjes zijn een belangrijke stap in de ontwikkeling van je baby en kan op verschillende manieren worden aangepakt. Door te kiezen voor pure, onbewerkte voeding en een gevarieerd aanbod aan te bieden, help je je kind een gezonde relatie met eten te ontwikkelen. Hoewel er tegenwoordig meer kennis is over voedingswaarde en allergieën, kunnen we ook iets leren van hoe baby’s vroeger zonder veel poespas met de pot mee aten. Het belangrijkste blijft om goed naar je kind te kijken en een methode te kiezen die bij jullie past.
Meer informatie over oefenhapjes en gezonde voeding, ga naar opvoeding
Bekijk de volgende video over wanneer je begint met de oefenhapjes.
Hoe start jij met de oefenhapjes, laat een bericht achter in de comments
