Er is nog veel werk te verzetten om de gezondheidskloof tussen mannen en vrouwen te verkleinen. Dat werd recent opnieuw benadrukt met de opening van een nieuw onderzoekscentrum in het Erasmus MC, dat zich specifiek richt op vrouwengezondheid. Koningin Máxima en zorgminister Fleur Agema spraken hierover bij het Amsterdam UMC.
Dat is hard nodig, want de cijfers liegen er niet om. Bij vrouwspecifieke aandoeningen duurt het gemiddeld zeven tot acht jaar voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Daarnaast is 10 procent van het kortdurende ziekteverzuim te wijten aan menstruatieproblemen en vallen jaarlijks 90.000 vrouwen uit met overgangsklachten. Bovendien brengen vrouwen een groter deel van hun leven door in slechte gezondheid dan mannen. Maar waarom is dit zo? En belangrijker nog: wat kunnen we eraan doen?
De medische wetenschap was lange tijd gericht op mannen
Veel gezondheidsproblemen bij vrouwen worden niet goed herkend of behandeld. Dit komt doordat de medische wetenschap van oudsher gericht was op mannen. In het verleden waren zowel de artsen als de onderzoekers vrijwel altijd man, en klinische studies werden vooral op mannelijke proefpersonen uitgevoerd.
Volgens internist Jeanine Roeters van Lennep, een van de oprichters van het Netherlands Women’s Health Research & Innovation Center, zijn aandoeningen zoals menstruatiestoornissen en overgangsklachten jarenlang over het hoofd gezien. “Er werd simpelweg gedacht: dat hoort erbij. Maar deze klachten kunnen vrouwen ernstig beperken in hun dagelijks leven.”
Bovendien werken sommige ziekten bij vrouwen anders dan bij mannen. Dit geldt bijvoorbeeld voor hart- en vaatziekten. Toch is daar nog steeds onvoldoende aandacht voor, met alle gevolgen van dien.
Vrouwen leven langer met chronische klachten
Doordat er in de medische wereld zo lang een eenzijdige focus was op mannelijke patiënten, leven vrouwen gemiddeld 25 procent langer met chronische klachten dan mannen. Maar volgens Roeters van Lennep is daar iets aan te doen. “Meer dan de helft van dit verschil kunnen we dichten door meer onderzoek te doen en ervoor te zorgen dat vrouwen vaker deelnemen aan medische studies.”
Ze waarschuwt ook voor de opkomst van kunstmatige intelligentie in de medische sector. “Veel AI-systemen zijn getraind op data van mannelijke patiënten. Dit betekent dat de uitkomsten vaak minder goed aansluiten op de vrouwelijke biologie, waardoor vrouwen mogelijk opnieuw slechter af zijn.”
Waarom vrouwen langer op een juiste diagnose moeten wachten
Vrouwelijke patiënten met hormonale problemen krijgen vaak te maken met lange wachttijden en verkeerde diagnoses. “Veel vrouwen lopen jaren rond met klachten voordat ze serieus worden genomen,” zegt professor en gynaecoloog Judith Huirne van het Amsterdam UMC.
Ze noemt schrijnende gevallen van vrouwen die jarenlang onverklaarbare klachten hadden, van specialist naar specialist werden gestuurd en uiteindelijk zelfs in de psychiatrie belandden, terwijl de oorzaak hormonaal bleek te zijn. “Dat is onacceptabel, zeker als je bedenkt dat veel van deze problemen relatief eenvoudig behandeld kunnen worden.”
Investeren in vrouwenzorg levert miljarden op
Niet alleen vrouwen zouden profiteren van betere medische zorg – het zou ook een enorme besparing opleveren voor de samenleving. Uit onderzoek van de NVOG en Women Inc. blijkt dat een gerichte aanpak van vrouwen met cyclus- en overgangsproblemen, evenals hart- en mentale aandoeningen, jaarlijks maar liefst 7 miljard euro kan besparen door een lager ziekteverzuim.
“En dat is hard nodig,” zegt Huirne. “We kunnen het ons niet meer permitteren om vrouwen in essentiële beroepen, zoals de zorg, te verliezen. Meer dan 80 procent van de zorgmedewerkers is vrouw en er is nu al een groot personeelstekort.”
Roeters van Lennep vult aan: “Veel vrouwen kampen met migraine, die vaak wordt beïnvloed door hormonale schommelingen. Ook menopauzeklachten kunnen ervoor zorgen dat vrouwen langdurig uitvallen. Je gaat er niet aan dood, maar het heeft wel een enorme impact op de economie én op de levenskwaliteit van vrouwen.”
Meer geld en aandacht nodig
Hoewel er steeds meer aandacht komt voor vrouwenzorg, blijft de financiële steun achter. Op dit moment gaat er slechts 15 miljoen euro naar onderzoek op dit gebied, verspreid over vijf jaar. “Omgerekend is dat 33 cent per vrouw. Daar schiet je weinig mee op,” zegt Roeters van Lennep.
Volgens Huirne is er een lange-termijnstrategie nodig, met serieuze investeringen. “De wil is er, maar zonder de juiste middelen kunnen we de gezondheidskloof niet dichten.”
De oproep is dan ook helder: meer onderzoek, meer geld en meer bewustwording. Want de tijd dat vrouwenklachten werden afgedaan als ‘iets wat erbij hoort’ moet voorgoed voorbij zijn.
Bron: nu.nl
