Toen ik op zoek ging naar een basisschool voor mijn oudste, kwam ik van alles tegen: klassiek onderwijs, Montessori, Dalton… en ineens was daar de Jenaplanschool. Nooit van gehoord, dacht ik. Maar eenmaal verdiept was ik zó verrast. Dit is geen school waar kinderen ‘alleen maar’ leren – dit is een plek waar ze leren leven.
In deze blog neem ik je mee in de wereld van het Jenaplan. Wat houdt het precies in? Hoe werkt het in de praktijk? En is het iets voor jouw kind?
Wat is een Jenaplanschool?
De Jenaplanschool is gebaseerd op de ideeën van de Duitse pedagoog Peter Petersen. Zijn visie was dat een school geen leerfabriek moet zijn, maar een leefgemeenschap. In het Jenaplan draait het dan ook om samen leren, samen leven en jezelf mogen zijn.
De vier kernactiviteiten op een Jenaplanschool zijn:
-
Gesprek (kringgesprekken en reflectie)
-
Werk (leren en taken uitvoeren)
-
Spel (creativiteit, beweging en ontspanning)
-
Viering (samen beleven van successen en momenten)
Kinderen leren er niet alleen rekenen en taal, maar ook hoe je samenwerkt, conflicten oplost en verantwoordelijkheid neemt. Op een Jenaplanschool staat de persoonlijke ontwikkeling net zo centraal als de cognitieve ontwikkeling.
Hoe ziet het onderwijs eruit?
Op een Jenaplanschool werken kinderen in stamgroepen in plaats van jaarklassen. Zo’n stamgroep bestaat uit drie leerjaren door elkaar, bijvoorbeeld groep 3-4-5. Dit stimuleert samenwerking en het leren van en met elkaar.
De dagen zijn vaak ingedeeld in blokken, met veel ruimte voor projectmatig werken. Kinderen onderzoeken thema’s die dicht bij hun belevingswereld staan. Denk aan onderwerpen als ‘het menselijk lichaam’, ‘de natuur’ of ‘samenleven’.
Er is veel aandacht voor gespreksvaardigheden, creativiteit en reflectie. Kinderen houden presentaties, voeren kringgesprekken en vieren hun leerervaringen samen met ouders en klasgenoten.
Mijn ervaring met het Jenaplan
Toen wij gingen kijken op een Jenaplanschool in de buurt, voelde het meteen goed. Er hing een sfeer van rust én betrokkenheid. De kinderen kenden elkaar allemaal, ook buiten hun eigen groep en je voelde echt dat ze samen verantwoordelijk waren voor hun klas.
Wat mij vooral raakte: kinderen mochten zichzelf zijn. Onze dochter is een dromer, een denker, geen haantje-de-voorste. En juist dat werd gezien én gewaardeerd. Ze mocht haar eigen leerroute volgen, binnen de kaders die de leerkracht aanbood.
Ik vond het in het begin even spannend, dat werken in stamgroepen. Maar het bleek juist een kracht. De oudste kinderen kregen een voorbeeldfunctie, de jongsten konden leren van de anderen. Het voelde bijna als een grote gezinssituatie.
Wat zegt de wetenschap over Jenaplan?
Onderwijskundige studies tonen aan dat het Jenaplan bijdraagt aan sociale vaardigheden, empathie en zelfstandigheid. Volgens een onderzoek van de Radboud Universiteit ontwikkelen kinderen op een Jenaplanschool zich breed: cognitief én sociaal-emotioneel.
Door de thematische aanpak en het samenwerken in gemengde groepen worden kinderen uitgedaagd op verschillende niveaus. Ook het leren reflecteren en presenteren heeft een positief effect op het zelfvertrouwen.
En nog een voordeel: leerlingen leren niet alleen wat ze moeten leren, maar ook waarom dat belangrijk is, iets wat de intrinsieke motivatie versterkt.
Is een Jenaplanschool iets voor jouw kind?
Een Jenaplanschool past goed bij kinderen (en ouders) die:
-
Hechten aan samenwerking en sociaal leren
-
Graag zelf verantwoordelijkheid nemen
-
Houding en vaardigheden net zo belangrijk vinden als kennis
-
Willen groeien in een warme, open schoolgemeenschap
Twijfel je of dit bij jouw kind past? Dan is mijn tip: ga kijken! Elk kind is anders en elke school ook. Maar een Jenaplanschool kan een prachtige plek zijn om op te groeien, zeker als je waarde hecht aan brede ontwikkeling en persoonlijk contact.
En nu jij!
Zit jouw kind op een Jenaplanschool, of ben je er eentje aan het overwegen? Deel je ervaring met ons op Instagram of reageer onder de blog. Jouw verhaal kan een andere moeder nét het steuntje in de rug geven dat ze nodig heeft!
Lees hier meer over kind & school.
